ಪಬ್ಲಿಕ್ ನೆಕ್ಸ್ಟ್ ವಿಶೇಷ ವರದಿ: ವಿಶ್ವನಾಥ ಪಂಜಿಮೊಗರು

ಮಂಗಳೂರು: "ಆಟಿಡ್ ಬತ್ತೆನೋ‌ ಕಳೆಂಜೆ ಮಾರಿ ಕಳೆಪ್ಪೆನೋ" ಪಂದ್ ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ಆಟಿಡ್ ಕಳೆಂಜೆ ಬರ್ಪೆ.‌ ಆಯೆ ಬತ್ತೆಂದಾಂಡ ಊರುದ ಜನಮಾನಿಗ್ ಒಂತೆ ಸಮಾಧಾನ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಆಯೆ ಊರು ಜತ್ತೆಂಡ ಮಾರಿ ಕಳೆಪ್ಪೆ, ಸೀಕ್ - ಸಂಕಡೊನ್ ಮಾಯ ಮಲ್ಪುವೆ, ನರಮಾನಿಗ್ ಬರ್ಪಿ ಬೇನೆ ಬೆಸರ್ ನ್, ಪೆತ್ತ-ಕೈಕಂಜಿ, ಮುರ್ಗೊಲೆಗ್ ಬರ್ಪಿ ಕುತ್ತಲೆನ್ ಕಳೆಪ್ಪೆ ಪನ್ಪಿ ನಂಬೊಲಿಗೆ ಉಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಆಯೆ ಇಲ್ಲ ಬಾಕಿಲ್ ಗ್ ಬತ್ತೆಂದಾಂಡ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಆಯನ್ ಎದುಕೊನುವೆರ್.

ಆಟಿ ಅರೆಗಾಲೊ - ಮರಿಯಾಲೊದ ನಡುಟುಪ್ಪಿ ಸಂಧಿಕಾಲ. ಆಟಿಡ್ ಭಾರೀ ಬರ್ಸಲಾ ಬರು, ಕೊಟಕ್ಕರ ದೊಂಬುಲಾ ಉಪ್ಪು‌. ಈ ಪೊರ್ತುಡ್ ನರಮಾನ್ಯಗ್, ಪೆತ್ತ ಕೈಕಂಜಿ, ಮುರ್ಗೊಲೆಗ್ ಕ್ರಿಮಿ ಕೀಟೊಲು ಮಾರಿ ಸೀಕ್ ದ ಬಾಧೆ ಕೊರ್ಪ. ಆಟಿ ಭಾರಿ‌‌ ಬಂಗೊದ ತಿಂಗೊಳ್ ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ ಉಂಡು. ಆಟಿಡ್ ದೈವೊಲ್ ಮಾತ ಗಟ್ಟ ಮಿತ್ತಾರುವ, ಪಾಡಿ ಸಾನದ ಬಾಕಿಲ್ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಇಜ್ಜಿ, ಪೂ ನೀರ್ ದೀಯೆರೆ ಇಜ್ಜಿ. ಅಂಚಾದ್ ವರ್ಷೊದ ಪತ್ತೊಂಜಿ ತಿಂಗೊಳ್ ಊರುದ ಅಧಿಕಾರ ದೈವೊಲೆಗ್. ಆಟಿದ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಳ್ ಊರುನ್ ಕಾಪುನ ಪುದೆ ಕಳೆಂಜನ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಐಕಾದೆ ಆಯೆ ಊರುದ ಮಾರಿನ್ ಕಳೆಯೆರೆ ಬರ್ಪೆ ಪಂದ್ ತುಳುವೆರ್ ನಂಬುವೆರ್.

ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ ಪನ್ಪಿನವ್ ಕಾಲಬದ್ಧವಾಯಿನ ನಲಿಕೆ ಪಂದ್ ಪನೊಲಿ. ಕುಡ್ಲಡ್ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜನ್ 'ಆಟಿ ಕಡೆಂಜೆ' ಪಂದ್, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ಸೀಮೆಡ್ 'ಬಿರ್ಮೆರೆ ಮಾನಿಂದ್'ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಸಾಧಾರಣ ನಲಿಕೆದಕ್ಲ್ ಕಳೆಂಜಗ್ ಕಟ್ಟುನವ್ ಕ್ರಮ. ಬೆಳ್ತಂಗಡಿದಲ್ಪ ಮುಗ್ಗೆರ್ಲು ಕಳೆಂಜನ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್. ಆಟಿದ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ ಮನದಾನಿರ್ದ್ ಸೋಣ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಮುಟ್ಟ ಮೂಜಿ ದಿನ, ತತ್ತ್ಂಡ ಏಲ್ ದಿನ, ಅತ್ತ್ಂಡ ಪದ್ನೈನ್ ದಿನ ಮುಟ್ಟ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆಗ್ ಕಟ್ಟ್ ದ್ ನಲಿಕೆದಕ್ಲ್ ಊರುಗ್ ಜಪ್ಪುವೆರ್.

ದೈವೊಲೆಗ್ ಕಟ್ಟುನಕ್ಲ್ ಕಳೆಂಜೆಗ್ ಕಟ್ಟುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿ. ಎಲ್ಲೆ ಪ್ರಾಯದ ಆನುಲ್ ಕಳೆಂಜನ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್. ಮೋನೆಗ್ ಅರದಾಲ ಪೂಜಿದ್, ಗಡ್ಡ-ಮೀಸೆ ಬರೆಪೆರ್, ಕೆಂಪು ಚಲ್ಲಣ, ಮಿತ್ತ್ ತಿರಿ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ತರೆಕ್ ಒಲಿತ ಕಿರೀಟ, ಕೇಪುಲ, ತೇರ್, ಇಟ್ಟೇವುದ ಪೂ ದೀಪೆರ್. ಕೈಟೊಂಜಿ ಪನೆತತ್ರ ಪತ್ತೊಂದು ಕಳೆಂಜೆ ಬರ್ಪೆ. ಒಟ್ಟುಗೊರಿ ತೆಂಬರೆ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಕಳೆಂಜನ ಪಾಡ್ದನ ಪನ್ಪೆ. ಐಕ್ ತಕ್ಕ ಕಳೆಂಜೆ ತತ್ರ ತಿರ್ಗಾವೊಂದು ನಲ್ತೊಂದು ಮಾತೆರೆ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ ಗ್ ಬರ್ಪೆ.

ಇಂಚ ಬತ್ತಿ ಆಯಗ್ ಇಲ್ಲದ ಪೊಂಜೊವ್ಲ್ ತಡ್ಪೆಡ್ ಅರಿ, ತಾರಾಯಿ, ಪುಲಿ, ಮುಂಚಿ, ಉಪ್ಪು, ಒಂತೆ ಕಾಸ್ ದೀದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಕೆಲವು ದೋಸ ಪರಿಹಾರಗ್ ಕಳೆಂಜಡ ನೀರ್ ಮೈಪಾವುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಸೌಖ್ಯ ಇಜ್ಜಂದಿ ಜೋಕ್ಲೆನ, ಪೊಂಜೊವ್ ಆವಂದಿ ಪೊಣ್ಣನ, ಪೆದ್ದಂದಿ ಪೊಂಜೊವ್ಲೆನ, ತನೆಕ್ಕಾವಂದಿ ಪೆತ್ತೊಲೆದ ತರೆಕ್ ನೀರ್ ಮೈಪಾವೆರ್. ಪೊಟ್ಟು ತಾರಾಯಿ ಆಪಿನ, ಫಲ ಕೊರಂದಿ ತಾರೆದ ಮರೊತ್ತ ಮುದೆಲ್ ಗ್ ಕಳಂಜಡ ಮೂಡಾಯಿಗ್ ಮೋನೆ ಪಾಡ್ದ್ ಮೂಜಿ ಕೊಡಪಾನ ನೀರ್ ಮೈಪಾವೆರ್. ಕಿದೆಟ್ ಕೆಲೆಂಜಿ ಉಮಿಲ್ ಇತ್ತ್ಂಡ ಆಯಡ ನೆಕ್ಕಿದ ಸೊಪ್ಪು ದೀಪಾವೆರ್. ಇಂದು ಪೂರ ಕಳೆಂಜೆ ಊರುಗ್ ಜತ್ತಿ ಮಾರಿನ್ ಗಿಡಾಪುವೆ ಪನ್ಪಿ ನಂಬೊಲಿಗೆಗ್ ಇಂಬು ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಒಟ್ಟು ಆಯೆ ನರಮಾನಿ, ಮುರ್ಗುಲ್, ಊರ್ ಗ್ ಬತ್ತಿ ಸೀಕ್ - ಸಂಕಡ, ಬೇನೆ - ಬೆಸರ್, ಮಾರಿ ಸೋಂಕುನ್ ಕಳೆದ್ ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ಪುವೆ ಪನ್ಪಿ ಗಟ್ಟಿ ನಂಬಿಕೆನ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಪೇಂಟೆಡ್ ಇಜ್ಜಿಂಡಲಾ ಹಳ್ಳಿಡ್ ಇತ್ತೆಲಾ ನಮ ಕಳೆಂಜನ್ ತೂವೊಲಿ.